Ernest Zobole (1927 - 1999)
Ganwyd Ernest Zobole ym 1927 yng nghwm diwydiannol Ystrad Rhondda, yn fab i Eidalwyr a symudodd i Gymru o dde'r Eidal. Mae yn sefydledig fel un o artistiaid mwyaf pwysig yr 20fed ganrif yn niwylliant gweledol Cymru. Mae ei ddehongliad personol o’r Rhondda, ei fan geni a tharddiad ei awen, wedi darparu rhai o ddelweddau mwyaf bywiog celf Gymreig wedi'r Ail Ryfel Byd.
Ei bwnc oedd ei amgylchedd agos, gan dorri’r dirwedd mewn i ffragmentau o’r mewnol a’r allanol, yn aml drwy ddrysau a ffenestri, ac yn aml yn chwarae gyda phersbectif. Ac yna ceir y ffigwr dynol - yn rhan amharhaol o'r olygfa, ac eto'n hollbresennol. Yn wir, siaradodd yr artist o'i baentiadau yn ymddangos yn anghyflawn heb bresenoldeb dynol. Mae amser a chof yn elfennau pellach yn y stiw darluniadol gogoneddus. Cydnabuwyd Zobole fel the Chagall of the Valleys.
Y tu ôl i hyn oll y mae artist soffistigedig iawn, gan ganolbwyntio ar yr adeiladu a’r defnydd o liw yn ei waith, gyda’r Rhondda a’i phobl yn cynrychioli dynoldeb byd-eang i’r artist ac i’r gynulleidfa.
Casgliadau
Amgueddfa Genedlaethol Cymru
Amgueddfa ac Oriel Gelf Casnewydd
Cyngor Celfyddydau Cymru
Cymdeithas Gelfyddyd Gyfoes Cymru
Prifysgol Cymru, Aberystwyth
Prifysgol Abertawe
Prifysgol Cymru, Bangor
Prifysgol Efrog
Coleg Clare, Caergrawnt
Coleg Santes Fair, Twickenham
BBC Cymru, Caerdydd
Casgliadau Preifat ledled y byd